Eilandraad maakt keuze in dijkversterking Marken

Sinds 2006 wordt door de Eilandraad met Rijkswaterstaat (RWS) gepraat over de vereiste dijkversterking op Marken. In 2012 werd “vierkant versterken” als voorkeursalternatief door RWS gepresenteerd. Dit plan zou echter leiden tot een fors grotere dijk, zowel in de breedte als in de hoogte. Door het ruimtebeslag, het effect op het landschap en de cultuurhistorische waarden van Marken was er weinig draagvlak voor dit plan. Daarnaast bleken de kosten van het plan ook hoog. In 2013 en 2014 is vervolgens een pilot Meerlaagsveiligheid (MLV) onderzocht en uitgevoerd. Daar wordt niet alleen gekeken naar dijkversterking (laag 1) maar ook naar ruimtelijke inrichting (laag 2) en aanvullende rampenbeheersing (laag 3). Een combinatie van deze maatregelen zou tot waterveiligheid moeten leiden.

In juli 2014 is tijdens een bestuurlijk overleg de ambitie “Markant, leefbaar en veilig Marken” voor MLV vastgesteld en daarmee de bovenliggende randvoorwaarden. “Markant” betekent dat de oplossing moet passen bij de specifieke (cultuur)historie en de landschappelijke en ruimtelijke eigenschappen van Marken. “Leefbaar” streeft een attractieve woon-, werk en leefomgeving en een helder handelingsperspectief na; Markers weten dus wat te doen en hoe ze elkaar kunnen helpen mocht tijdens een storm de kering toch (dreigen te) falen. “Veilig Marken” houdt in dat de waterveiligheid en hulpverlening voor de bewoners van Marken nu en in de toekomst op orde moeten zijn. Rijk, Provincie, Gemeente, Hoogheemraadschap en de Veiligheidsregio moeten achter de oplossing voor Marken staan.

Deze MLV-aanpak heeft geleid tot 5 oplossingsrichtingen en de constatering dat voor de korte termijn laag 1 nader wordt uitgewerkt en pas op de langere termijn laag 2 en 3. Dit betekent dat de waterveiligheid dan volledig moet worden geborgd binnen laag 1, de dijkversterking zelf dus. Als Eilandraad zien wij overigens wel kansen om nu al aanvullende maatregelen te nemen in laag 2 en 3. Deze bestaan dan uit het realiseren van een opstelplaats voor een noodpomp bij het Kruis en het verbeteren van toestroom van water naar dit noodgemaal en uiteraard ook naar het bestaande gemaal bij Rozenwerf.

Naast de bovenliggende randvoorwaarden uit de ambitie heeft de Eilandraad onderstaande specifieke randvoorwaarden bij RWS benoemd en/of benadrukt:

Geen vertraging in de uitvoering meer toestaan vanwege de huidige slechte situatie
Tussentijdse veiligheid borgen in de periode tot de daadwerkelijke dijkversterking (start 2018)
Geen rekening houden met eventuele gunstigere normen welke naar verwachting loop 2017 wettelijk worden vastgesteld
Overlast en schade beperken tijdens zowel aanleg, onderhoud als bij (dreigend) falen van de waterkering
Bij voorkeur aanleg en onderhoud uitvoeren vanaf het water
In het ontwerp een onderhoudspad meenemen zodat toch ook onderhoud vanaf de dijk met zwaarder materieel mogelijk wordt
Bij ophogen rekening houden met snelle, forse en ongelijke zetting ten gevolge van het veenpakket in de bodem van Marken
Ontwerphoogte dijk moet minimaal 1,80 m +NAP zijn
Overhoogte (is aanleghoogte minus ontwerphoogte) vooraf goed inschatten, dus hoeveel voorschot neem je op toekomstige zettingen
Goed inpassen Rozenwerf en ijsbrekers binnen het ontwerp vanwege het markante karakter
Natuurcompensatie nabij Marken alleen toestaan binnen het dijkontwerp zelf en aan de Markermeerzijde van de Bukdijk (optie losse vooroevers)
Langs de omringdijk zelf zijn wat de Eilandraad betreft geen losse vooroevers toegestaan
Meekoppelkansen zoals kleinschalige recreatie op de omringdijk serieus afwegen en waar mogelijk inpassen
Bij doorzetten van het MLV-concept dit koppelen aan een voorstel wetswijziging “Wet Tegemoetkoming Schade” (optie verzekerbaarheid borgen)
In de financiële vergelijkingen uitgaan van een planperiode van minimaal 50 jaar (investeringskosten samen met onderhoudskosten beschouwen)
In de kostenraming bijvoorbeeld ook kosten meenemen voor beheersen risico’s (zetting/schade), planschadeclaims en onteigeningsprocedures
Bij doorzetten van het MLV-concept de financiering van maatregelen in laag 2 en 3 voor nu en in de toekomst goed borgen bij andere partijen dan RWS
Vooraf helder maken onder welke voorwaarden (o.a. intensiteit onderhoud) het Hoogheemraadschap de omringdijk (en haven?) van RWS overneemt

De 5 oplossingsrichtingen worden d.d. dinsdag 4 november 2014 in Dorpshuis Het Trefpunt door RWS gepresenteerd (inloop 19.00 uur, aanvang 19.30 uur). Wij hebben deze oplossingsrichtingen alvast getoetst aan genoemde specifieke randvoorwaarden en dit leidt tot de volgende conclusies:

Oplossing 1 (“Nieuwe buitendijkse kade”):
Voldoet aan alle gestelde randvoorwaarden en kan worden toegepast bij zowel de West- als de Zuidkade.

Oplossing 2 (“Overslagbestendige kade”):
Is niet nodig bij de Westkade omdat er vanaf de Gouwzee geen hevige golfoploop is te verwachten en aan de Zuidkade kan deze oplossing nader worden onderzocht waarbij vooral aandacht moet worden besteed aan optredende zettingsverschillen.

Oplossing 3 (“Waterkerende oever”):
Voldoet niet omdat de Eilandraad losse vooroevers vanuit het ruimtelijk beeld afwijst, nog los van andere technische en onderhoudsbezwaren van deze oevers. Verder wordt in oplossing 3 juist afbreuk gedaan aan een goede afwatering binnen Marken waar de Eilandraad juist pleit voor verbetering van deze afwatering.

Oplossing 4 (“Kort Cyclisch versterken”):
Deze valt af omdat dit een dijkversterking betreft zoals reeds in de jaren 80 op de West- en Zuidkade is uitgevoerd en welke aantoonbaar heeft geleid tot de huidige (onderhouds)problemen. Verder wordt ook in dit ontwerp afbreuk gedaan aan de goede afwatering binnen Marken.

Oplossing 5 (“Waterrobuust ontwikkelen”):
Deze valt af omdat op termijn niet wordt voldaan aan de wettelijke eisen en wij verder deze oplossing als niet realistisch beschouwen (o.a. ophogen van woningen die nu niet op een terp staan).

De werkgroep dijkversterking van de Eilandraad is 4 november 2014 ook aanwezig om eventuele vragen te beantwoorden. De Eilandraad zal uiterlijk 10 november 2014 door middel van een brief haar standpunt kenbaar maken aan het bestuurlijk overleg. Zij vergaderen 21 november 2014 over de dijkversterking Marken en nemen dan een besluit welke oplossingsrichting(en) voor nadere uitwerking in 2015 in aanmerking komen.

Bron: Stichting Eilandraad Marken, maandag 3 november 2014

naar Marker Nieuws indexpagina