| |
Op bovenstaande tekening is het oude voormalige vissersdorp Marken
afgebeeld, 'Mèreke' in het Markens dialect. Op het groene
schiereilandje, voorheen eiland, vormen verschillende buurtschappen
één idyllische leef- en woonplaats. In het beschermde stadsgezicht
met karakteristieke houten huizen op palen, waant menig toerist zich
in dé ansichtkaart van Noord-Holland. Marken is een kleine plek met
een bijzondere geschiedenis. Van de eeuwenoude strijd met het water
en kleurrijke klederdracht tot een nooit afgemaakt kanaal en een
legendarische souvenirverkoopster. Herken jij alle 'Mèrekerse'
kenmerken in het portret van Marken?
Ophaalbrug, Kerkbuurt en monniken
De geschreven geschiedenis van Marken begint in de dertiende eeuw,
bij de norbertijner monniken van het klooster Mariëngaardt bij
Hallum in Friesland. Deze monniken bouwden dijken en zorgden voor
een afwateringssysteem. Marken lag in een drassig veengebied in
Waterland en werd net als de andere dorpen en steden regelmatig
geteisterd door de oprukkende Zuiderzee. Veel land ging verloren,
maar Marken hield de voeten droog dankzij de norbertijner monniken.
Maar wat is een monnik zonder klooster? In 1232 bouwden ze een
houten kapel en later een bakstenen hallenkerk in de huidige
Kerkbuurt van Marken. Tegenwoordig zie je hier onder andere een
monumentaal witgeschilderd bruggetje, waar op de tekening één van de
norbertijner monniken bij staat.
Paard van Marken
In zijn lange bestaan is het torencomplex keer op keer bedreigd door
storm en kruiende schotsen ijs, maar het markante Paard van Marken
straalt nog steeds. Zijn indrukwekkende verschijning is tot ver over
de landsgrens beroemd en de meest gefotografeerde vuurtoren van
Nederland. Na een primitief vuur op een stookplaat en een vierkante
'Suydersee Vuur Baken' met olielamp, werd de huidige ronde stenen
vuurtoren in 1839 gebouwd, dit keer met een lichtwachterwoning,
aanvankelijk los van de vuurtoren. Het regelmatig terugkerende
kruiend ijs verwoestte deze woning in 1879 en in 1900. In de
twintigste eeuw is de woning meermalen uitgebreid en verbouwd tot
zijn huidige karakteristieke vorm, die doet denken aan een paard,
vandaar 'Het paard'.
Klederdracht
De Marker dracht is meteen te herkennen. Het kleurrijke 'rijglijf',
een soort korset dat rijkelijks is versierd met borduurwerk, is
vooral typerend. De 'bauw', een fraai stukje stof dat ter versiering
op de borst gedragen wordt, is tevens een belangrijk kenmerk van de
klederdracht. Net als bij andere traditionele drachten is er een
aangepast kostuum voor bijna elke gelegenheid, de een nog mooier dan
de ander.
Sijtje Boes
Een van de beroemdste dragers van de Marker dracht is Sijtje Boes,
Sijtje Vlasbloem-Boes. Deze onderneemster groeide in haar leven uit
tot een legendarische souvenirverkoopster, die heeft bijgedragen aan
Marken als toeristische attractie. Boes moest op jonge leeftijd al
met haar zus Marretje er met een mand souvenirs op uit om geld te
verdienen nadat het huis van de familie Boes tot de grond afbrandde.
De verkoop beviel Sijtje wel en later bouwde ze een
souvenirwinkeltje aan de Havendijk in Marken. Het succesvolle
winkeltje kende een knus nagebouwd interieur van een typische Marker
woning en groeide uit tot een niet te missen tussenstop voor
dagjesmensen. Sijtje Boes' naam wordt tegenwoordig in één adem
genoemd met toeristische attracties die draaien op de verkoop van
souvenirs.
Goudriaankanaal
In het water staat Adrianus Franciscus Goudriaan in duur
generaalskostuum uit de Napoleontische tijd. Hij was door Napoleon
benoemd als Ridder in het Legioen van Eer voor de vele verdiensten
in Nederland en werkte onder Willem I als Inspecteur-generaal van
Waterstaat. Het water waar Goudriaan in staat is het nooit voltooide
Goudriaankanaal door Waterland en Marken. Na twee jaar werkzaamheden
werd de aanleg van deze strategische verbinding tussen Amsterdam en
de Zuiderzee gestaakt. Het tracé van het kanaal kun je nog door
Marken zien lopen. Goudriaan overleed in 1829, een jaar na het
stoppen van de aanleg. Een kleine vijftig jaar later werd het
Noordzeekanaal in gebruik genomen.
|
|
Pentekening die Marken verbeeld. Beeld: Liza Koppenrade
