De
Cubaanse CDR
In elke wijk: revolutie !
Katrien Demuynck
De
CDR of comités de defensa de la revolución – comités ter verdediging van
de revolutie – werden in Cuba opgericht op 28 september 1960. De
Cubaanse revolutie was nog geen twee jaar jong, maar kreeg te maken met
een steeds groeiende agressie vanuit de VS.
In
feite was de oprichting van de CDR de start van een grote ideologische
strijdcampagne waarbij de hele bevolking betrokken werd. In het
revolutionaire Cuba van september 1960 waren al een aantal grote stappen
gezet : een landhervorming die grond in handen gaf van de landloze
boeren; een grootse alfabetiseringscampagne; onderwijs en
gezondheidszorg werden uit dure privé-handen gehaald en stonden voortaan
open voor de hele bevolking. Maar er bestond ook nog heel wat grote en
kleine burgerij. Contrarevolutionaire groepjes staken de kop op. Dat de
VS daarbij meer dan een handje hielp is intussen bevestigd via de CIA en
FBI-archieven. Cuba was immers tot 1 januari 1959 neokolonie en
uitgangsbuurt van de rijke klasse uit de VS. Vanaf het prille begin van
de revolutie stimuleerden de VS sabotage, terrorisme, plannen om de
leiders van de revolutie te vermoorden tot en met bombardementen en
militaire invallen op het eiland. Op vandaag bijvoorbeeld worden
wekelijks meer dan 2000 radio-uren over het eiland uitgezonden door de
anticommunistische Cubaanse maffia in Miami. Daarmee proberen ze mensen
aan te zetten om Cuba illegaal te verlaten of veroorzaken ze incidenten
zoals onlangs op de Mexicaanse ambassade in Havanna.
In
het najaar van 1960 werd het duidelijk dat die contra-revolutionaire
activiteiten niet bestreden zouden kunnen worden door de communistische
partij alleen. Daarom besloot Fidel om de gehele bevolking, die massaal
achter de revolutie stond, op te roepen zich in te zetten om ze te
verdedigen.
De
oproep was : “in elke wijk een CDR”. Zo ontstond een groot collectief
systeem van revolutionaire waakzaamheid. Kort na de eerste oproep waren
reeds 12% van alle +14-jarigen (dat is de leeftijd vanaf welke je lid
kan worden) georganiseerd in buurtcomités. Over de jaren heen groeiden
de CDR uit tot de grootste massa-organisatie op Cuba met momenteel
7.900.000 leden op een bevolking van 11 miljoen. 93% van de bevolking
boven de leeftijd van 14 is lid. Met zijn allen zijn ze lid van zo'n
123.000 CDR. Even ter vergelijking : de Cubaanse vakbond heeft in totaal
3 miljoen leden.
Lid
worden van een CDR kun je op basis van 3 voorwaarden : je bent minstens
14, je treedt vrijwillig toe en je wil de revolutie verdedigen.
Attent zijn voor mogelijke sabotage of aanslagen blijft een heel
belangrijke taak van de CDR. De recente oorlogstaal van Bush tegen de
schurkenstaten – waartussen volgens de VS ook Cuba prijkt – toont aan
dat een blijvende waakzaamheid vereist is. Maar daarnaast nemen de CDR
ook heel wat andere sociale of maatschappelijke taken op. Ik zet er
enkele op een rijtje :
De
CDR ondersteunen de gezondheidszorg. Ze doen dat ondermeer door het
actief oproepen tot bloed geven. De Wereld Gezondheidsorganisatie
hanteert een aantal indicatoren om na te gaan hoe goed een land scoort
op vlak van volksgezondheid. Cuba haalt met 1 bloedgift per 19 mensen de
categorie van een ontwikkeld land (maatstaf 1/20), waar een derde
wereldland normaal gezien in de categorie van 1/300 inwoners zit. Bloed
geven is uiteraard volledig vrijwillig en gratis. Het wordt in Cuba
beschouwd als een daad van solidariteit ten opzichte van je medeburgers.
Een ander punt is het netjes houden van de buurt. Zo loopt momenteel een
belangrijke campagne voor het uitroeien van de mug Aedes Aegypti. Het
mugje met die exotische naam is de verspreider van de Dengue-koorts (te
vergelijken met een erg zware griep). Het houdt zich bij voorkeur op
binnenshuis en bijt overdag. Vooral in steden als Havanna, met een
uitzonderlijk dichte bevolking, in de centrale wijken loopt die op tot
50.000 per km2, en heel wat problemen rond een constante wateraanvoer
zorgt het beestje voor problemen. Daarom moeten de bewoners huis per
huis bewust gemaakt worden om alle waterreservoirs te ontsmetten en goed
af te dekken. Een mierenwerkje met succes gerealiseerd door de CDR !
Onder
de CDR-leden worden ook gezondheidsactivisten opgeleid. Zij zijn de
directe medewerkers van de familiearts en worden ingeschakeld in
preventief gezondheidswerk. De uitstekende resultaten van Cuba op vlak
van gezondheidszorg zouden niet mogelijk zijn zonder de inzet van de
CDRistas.
De
CDR zijn ook actief op ecologisch vlak. Ze stelden vast dat meer dan 1
miljoen patio's in Cuba aan de voorwaarden voldoen om er fruitboompjes
te planten. Dit jaar (2001) werden er al 50% beplant met gemiddeld twee
boompjes per tuintje of binnenkoer. Zo hebben de CDR gezorgd voor 1
miljoen jonge boompjes meer, die naast het veraangenamen van de omgeving
en het zuiveren van de lucht ook nog wat extra vitamientjes zullen
leveren aan de mensen. Een andere belangrijke taak van de CDR op
ecologisch vlak is recyclage. De CDR zijn de motor van het herinzamelen
van producten als glazen flessen, aluminium en ijzer, papier en karton.
Niemand minder dan Che Guevara nam hiervoor vele jaren geleden het
initiatief. Vele tonnen glas, karton, papier en metalen werden op die
manier gerecupereerd en hergebruikt. Dat betekent heel wat minder afval.
De waarde van het gerecupereerde materiaal is bovendien aanzienlijk. Als
de Cubanen horen dat recyclage hier in België in handen van
privé-firma's is zijn ze verontwaardigd. Ze vinden het onvoorstelbaar
dat de gewone burger onder dreiging van zware boetes moet betalen voor
dure huisvuilzakken voor selectieve afvalverzameling, terwijl
privé-firma's met de opbrengst gaan lopen ! In Cuba heeft recyclage,
naast het besparen op materiaal en het behoeden van het milieu nog een
derde heel belangrijk resultaat : het vangt een stukje schaarste op
gecreëerd door de zware economische blokkade waarvan het land al meer
dan 40 jaar slachtoffer is.
Een
volgende heel belangrijke taak van de CDR bevindt zich op bestuurlijk
niveau. In Cuba worden de verkiezingslijsten namelijk niet door de
partij opgesteld, dat is zelfs bij wet verboden, maar wel door de
bevolking via de CDR-vergaderingen. De CDR maken de mensen bewust van
het belang van verkiezingen. Zij doen een beroep op ieders medewerking
om die te realiseren. De kandidaten voor de lijst worden vanuit de
wijken voorgesteld en gekozen via de CDR. De CDR zorgen ook voor de
kiescampagne. Die kan je absoluut niet vergelijken met de bakken geld
kostende campagnes bij ons. Elke kandidaat krijgt een evenwaardige
“campagne”, dat wil zeggen dat zijn foto en biografie openbaar
uitgehangen worden. Zo kan elke burger zich een idee vormen over de
kandidaten en zijn keuze maken. De verkiezingen zelf zijn niet
verplicht, maar de CDR speelt een grote rol in het bewustmaken van de
mensen om hun stem uit te brengen. Bij de laatste parlements- en
provicieraadverkiezingen op 11 januari 98 nam 98,35% van alle
stemgerechtigden deel. Daarvan stemde 3,36% blanco en 1,66% ongeldig.
94,45% van de kiezers bekrachtigde de verkiezingen met een lijststem.
Het feit dat de kieslijsten uiteindelijk opgesteld worden met de
kandidaten van het volk zelf, verklaart uiteraard waarom ze bij de
verkiezingen zo'n hoge positieve scores halen.
Tenslotte moeten de afgevaardigden verantwoording afleggen aan hun
kiezers. Dan verschijnen de verkozenen van de wijk voor hun kiezers in
de CDR. Zij mogen er hun beleid verdedigen, maar de kiezers mogen hen
ook vragen stellen of kritieken geven. Een afgevaardigde die niet
voldoet aan de verwachtingen van zijn kiezers kan bij meerderheid van
stemmen uit zijn mandaat ontzet worden. Ongeveer 85% van de
kiesgerechtigden neemt deel aan deze bijeenkomsten, die in alle CDR
doorgaan rond dezelfde periode. Deze openbare confrontatie tussen de
kiezers en de verkozenen vindt in Cuba twee keer per jaar plaats. Bijna
8 miljoen mensen, alle stemgerechtigden, worden uitgenodigd via hun CDR
om eraan deel te nemen. Gemeenteraadsleden moeten ook elke week een
“spreekuur” houden. Daar kan elke wijkbewoner individueel met zijn
problemen of klachten langskomen.
Hiermee zijn nog niet alle taken van de CDR de revue gepasseerd. Ze
spelen ook een rol bij het ontdekken en helpen van wijkbewoners met
sociale of economische problemen, zoals alleenstaande moeders of
alleenstaande bejaarden. Ze helpen een handje waar nodig. Ze zorgen voor
een positieve sociale controle die toelaat problemen als schoolverzuim,
familieruzies maar ook bijvoorbeeld prostitutie vroegtijdig aan te
pakken.
Actieve en goedwerkende CDR, die mooie resultaten halen op de
verschillende terreinen worden één keer per jaar in de bloemetjes gezet.
Via zijn CDR is elke Cubaan mee betrokken bij het opbouwen en verdedigen
van de revolutie. De CDR maken van de revolutie het project van heel het
volk. |
